SWOT dla Preppera - ostatniastacja.pl
Menu główne:
Analityka
S.W.O.T.
(2017-11-01.)
Jednym z narzędzi skutecznej oceny sytuacji jest dość często przywoływane narzędzie: Analiza S.W.O.T.
Wpis poswięcony omówieniu tej metody podzieliłem na następujące czesci:
- Pierwsza, poświęcona bedzie najważniejszym założeniom teoretyczym narzedzia.
- Druga, to przykład analizy na konkretnym przypadku.
artykułu dołączony jest też plik, który wspomaga wykonanie dowolnej, własnej analizy.
Analiza S.W.O.T, jako narzedzie służące ocenie sytuacji, przywoływana jest stosunkowo często. Powszechność występowania nie idzie jednak w parze, z rzetelnym i spójnym jej przedstawieniem.
Czym jest S.W.O.T.?
Generalnie narzędzie pierwotnie służyło analizie sytuacji biznesowej – pomagało oszacować jaki jest potencjał, jaki poziom konkurencyjności, w rezultacie, jaką strategię działania należy obrać aby prawidłowo, z największą szansą sukcesu, poprowadzić przedsięwzięcie.
Układ SWOT jest zatem sposobem organizowania faktów, tak aby dokładnie zrozumieć wszelkie czynniki mające wpływ na przedsięwzięcie i dostrzec wynikające z nich konsekwencje, a za tym podjąć prawidłowe decyzje.
Akronim, stojący w nazwie możemy rozwinąć:
S – Strenghts – mocne strony, to co robisz lub co posiadasz i co umożliwi osiągniecie celu
W – Weaknesses – słabe strony to, czego nie posiadasz lub czego nie robisz i co przeszkodzi osiągnięciu celu
O – Opportunities – szanse, sprzyjające sytuacje, to co da się wykorzystać do osiągnięcia celu
T – Threats – zagrożenia, zmiany czynników i sytuacji, które mogą mieć ujemny efekt na realizację celu
Analizę można przeprowadzać w kontekście różnych perspektyw:
a/ w kontekście umiejscowienia czynników - czynniki wewnętrzne vs zewnętrzne
słabe i mocne strony traktujemy tu jako coś co umiejscowione jest w samym obiekcie
szanse i zagrożenia znajdują się na orbicie obiektu
b/ w kontekście czasu
słabe i mocne strony są tu i teraz
szanse i zagrożenia umiejscowione są w przyszłości
c/ w kontekście umiejscowienia kontroli nad czynnikami
słabe i mocne strony traktujemy tu jako czynniki subiektywne, coś na co mamy wpływ wprost, są to czynniki wewnętrzne
szanse i zagrożenia kontrolujemy pośrednio, są to czynniki zewnętrzne, obiektywne
Niezależnie od tego, którą perspektywę analizy sprawy obierzemy, konieczne jest aby sztywno się jej trzymać, w przeciwnym razie wynik nie będzie sensowny.
Wulgaryzując sprawę: gówniane dane będą na wejściu to i gówno będzie na wyjściu.
Jak się S.W.O.T robi?
Etap 1 – wybór perspektywy
Uzależniony od tego, czego konkretnie chcemy się dowiedzieć, wykorzystujemy wspomniane już perspektywy:
a/ relacje między naszym celem a zmieniającym się jego otoczeniem
b/ zmiany jakich możemy się spodziewać
c/ jak i jakie czynniki możemy kontrolować
Na wyjściu będziemy wiedzieć, co, po co i dlaczego chcemy przeanalizować.
Etap 2 – określenie czynników dla każdego z czterech pól
To zadanie jest jednym z najważniejszych, jest zarazem trudne, trzeba konkretnie przemyśleć rzecz.
Aby sobie pomóc, trzymamy się dwóch prostych zasad:
a/ zasada ważności – z praktyki powiem tak, nadmierne spuszczanie się nad pierdołami jest bez sensu, wprowadza niepotrzebny zamęt i zaciemnia obraz, wybieramy tylko to, co bez cienia wątpliwości określimy jako ważne
b/ zasada rozłączności czynników – nie powtarzamy po kilka razy tego samego. Przykładowo, jeżeli wpisaliśmy dostęp do wody, nie ma potrzeby wskazywać, że pochodzi ona z jeziora, rzeki, źródełka czy zapasu – rozległość zasobu określimy później nadając wagę danemu czynnikowi. W analizie interesuje nas czy mamy dany czynnik czy nie.
Na wyjściu będziemy mieli listę czynników dla każdego z pól, ja zwykle ustalam 5 lub 10, można ile się chce - mniej nie warto bo zbyt małe zróżnicowanie, więcej też nie warto, bo w statystyce ilości można rozmyć każdy efekt.
Etap 3 – Nadanie wagi czynnikom
Aby dokładnie ustalić rangi poszczególnych czynników na początek poddajemy je ważeniu.
Wyrażamy owo ważenie procentowo od 0 do 100%, przy czym suma procentów wszystkich czynników w „okienku” winna wynosić 100% - brzmi zawile, ale jak przypuszczam podany niżej przykład wszystko rozjaśni. Na wyjściu będziemy mieli listę czynników i wyrażone procentowo wagi dla każdego z nich.
W idealnych warunkach, ważność czynników określona będzie w oparciu o najlepszą wiedzę i rozumienie sprawy.
Wagi, są wypadkową naszej wiedzy, naszych mniemań i przekonań.
Etap 4 – Ocena istotności czynników
Najbardziej rzetelną, ale niestety pracochłonną metodą jest krzyżowa analiza wzajemnych interakcji między czynnikami. Nie jest to trudne ale wymaga trochę zastanowienia i czasu. Chodzi o to by uczciwie ocenić każdy z czynników, sprawdzić jak powiązany jest z innymi i określić jego „moc”.
Aby tym się zająć badamy, jak czynniki są powiązane. Czy potęguje się pozytywne oddziaływanie, czy znoszą efekty negatywne. Robimy więc 8 tabelek, które pozwolą nam ocenić każdy z wariantów. Rezultat w postaci analizy przydzielonych ocen, wprowadzamy do naszej S.W.O.T. // T.O.W.S
Etap 5 – Wnioski
Wnioski w pełnej analizie S.W.O.T / T.O.W.S prowadzimy niejako z dwóch stron:
a/ S.W.O.T - od strony oceny wewnętrznych sił i słabości, dla których szuka się najlepszego możliwego ujścia, z uwzględnieniem otoczenia przedsięwzięcia.
Szukamy tu odpowiedzi na pytania:
- czy mocne strony są wystarczająco mocne
- czy mocne strony pozwolą przezwyciężyć zagrożenia
- czy słabe strony nie przeszkodzą w wykorzystaniu szans
- czy słabe strony zwiększaj efekt zagrożeń
b/ T.O.W.S - albo od strony oceny otoczenia, i tego w jakie interakcje wchodzi ono z nami
Szukamy tu odpowiedzi na pytania:
- czy szanse które mam da się wykorzystać razem z mocnymi stronami
- czy i jak zagrożenia wpływają na mocne strony
- czy szanse sprzyjają pokonaniu słabych stron
- czy zagrożenia skumulują efekt słabych stron
Innymi słowy przed nami analiza powiązań między poszczególnymi czynnikami.
Wnioski w oparciu o ich faktyczne znaczenie (a nie mniemania) oraz wzajemną relację.
Rezultat uzyskujemy mnożąc wagę czynnika oraz jego istotność – w ten sposób określimy moc, siłę wpływu czynnika. Sumując wszystkie czynniki w danym okienku określimy poziom jego przewagi: szanse, zagrożenia, słabości i mocne strony. Te wyniki umieszczamy ostatecznie w tabeli, która określi nam strategię jaką powinniśmy obrać, ilustruje to przykład niżej:
*** Wariant uproszczony
Jeżeli ktoś jest leniem, albo nie ma czasu – można nadać wagę %, jak w kroku czwartym i "na pałę" ocenić czynniki od 1 do 10 (czy ile ich tam bedzie). W takiej prostej SWOT też nie będzie krzywdy, zawsze daje jakiś ogląd - jednak pamiętajmy, gdyby to wystarczało, nie byłoby powodu opracowywać modelu interakcyjnego.
Etap 6 - Dobór strategii
Po analizie interakcji między czynnikami, mamy cztery zasadnicze możliwości działania, strategie:
W naszym przypadku [bimbrownia], właściwa będzie strategia agresywna – wynikająca z przewagi mocnych stron i szans.
Jak zachowujemy się w przypadku konkretnej strategii?
- strategia agresywna, nazywana też maxi-maxi
Sprawa jasna, mamy przewagę mocnych stron i szans, nie pozostaje nic innego jak maksymalnie je wykorzystać.
Maksymalna ekspansja i rozwój w ustalonym kierunku. Obejmuje takie działania jak:
- wychwytywanie okazji
- wzmacnianie swojej pozycji
- przejmowanie słabszych organizacji (ludzi)
- koncentrowanie zasobów, aby produkty lub działania były atrakcyjniejsze
- strategia konserwatywna, nazywana maxi-mini
Trudniej, mamy mocne strony, ale otoczenie jest nieprzyjazne. Trzeba przezwyciężyć zagrożenia.
Działamy tak:
- selekcja produktów, aktywności – stawiamy na to co najlepszy rezultat daje
- ulepszanie produktów konkurencyjnych, specjalizacja w działaniach
- segmentacja rynku, dostosowywanie się do konkretnej sytuacji
- redukowanie kosztów
- szukanie nowych rynków, obszarów i aktywności działania
- strategia konkurencyjności, nazywana mini-maxi
Otoczenie jest sprzyjające, ale wewnętrznie przeważają słabe strony. Szanse trzeba wykorzystać, a słabe strony zniwelować, lub przezwyciężyć.
- powiększamy zasoby
- ulepszamy linie produktowe, ćwiczymy
- zwiększamy produktywność, szukamy usprawnień
- ograniczamy koszty, szukamy co można poprawić
- strategia obronna, nazywana mini-mini
Nie mamy wyjątkowych mocnych stron, otoczenie jest niesprzyjające. Trudna sytuacja. W biznesie oznacza moment przed sprzedażą lub likwidacją.
- stopniowe wycofywanie się
- redukowanie kosztów
- ograniczenie wszelkiej aktywności związanej z pierwotnym kierunkiem
Podsumowanie
Załączony cokolwiek żąrtobliwy przykład ilustruje w jaki sposób można wykorzystać narzedzie. Analiza tego rodzaju pozwala na ograniczenie efektu, jaki wywołują emocje, pozwala na ustrukturyzowanie i kontrolę zagadnień związanych z sytuacją, w tym argumentow oraz perspektyw. Wizualne przedstawienie szans i ograniczeń, etc., oraz ich wzajemnych relacji pozawla je łatwiej utrzymac w polu świadomości i uwagi. zoperacjonalizowanie zaś (poprzez wagi), pozwala na dokonanie porónwnań także między różnymi scenariuszami.
Pozdrawiam,
Pan Szary
Załączam wspomniany plik. wersja poprawiona, dzięki informacji od jednego z Czytelników, który zauważył błąd w jednej z komórek. Dzięki za info :)
***